Urbanizacija anglalćhuvdipe anglunimase

Bor, 06.07.2015.

Stereotipi tar e Roma kerdano si po dikhipe ke romanikane bešimatura, vaćarel o Osman Balić, anglalbešutno tar e Liga Roma. Lindaripe Krisi tar e legalizacija romanikane bešimatura kerdarela bi gova so ni jek tar e štar krisura ande tar 2000.brešeste đi avgive ni ande – čačunipe, inčardipe, thaj pačavipe averčhando vestipe romane minoritetese.

Te ane 120 srbikane forura thaj opštine si 583 romane bešimatura, me da kaj an pobut an lende vestsardol talal e ćorikani rig, o them džangljarda praktikane nadurane, kana tar e misije OEBS-o po dindardipe dindi   baza hramosardipe tar e gindimatura romanikane bešanimaturendar, lenge čačune lokalizacijendar, ginde bešutne thaj e khera, lengi struktura em kvaliteti, ačhipe tar e   infrastruktura savi kerdarda o GIZ. Kava fundo trubula bi te avel ivensticione kerimase ki tharin baše planura ano bararipe vestimaso šajipe romane populacijake ani Srbija.

Nais Sajek koferencijaki romane fortune kidimaso – Ligi Roma, o them dindardilo da jek “dindipe” savo, bezehake, daja irisardol ten a lel ma kaj si lafi tar o lil savo dindarel realikana thaj optimikalno kerdipe bašo asgoripe tar jek kompleksno problemi. Svato si tar o Hramope krisi tar e legalizavija romanikane bešanimaturendar ani Srbija.

OEBS kerdarda thaj praktikane dindarda fundo hramosardendar e themutnake. An late inčardon sa trubunde hramonde snimome tar o kerdutno, me em socijalikano aspekti. Tar 604 bešutnja, kozom si ani Srbija, mamuj amaro hramope si, opašin save šaj akana te aven legalizuime kana o them ka del o krisi save dindimase amen astardiva…

Lafurenca tar o Osman Balić, direktori tar o YUROM masškaripe em anglalbešutno tar e Liga romani, ano pučipe si krisi savo bi dela šajipe te bešutane save si kerdime me rekonstrujime anglal 1971. brešeste an save vestin pobut tar šel Roma, arakhadon sar sastunipe…

(Intervju: Osman Balić)

Talal o Delijovano, maškar o Rtnjo em i Stol, nanča kaj e harkumasa thavdel sumnakale sastra, an gova terno thaj cikno foro Bor, tar o purano đi ko nevo forutno maškaripe naj sokako an savo ni vestal romani familija. Tar e barake, solitera đi lenge khera.

O Bor najle užo romani mala, me si Kestenovo sokako ulicu savi si buteder bešardi Romenca. Bareder kupalin Roma si me ano: Slatinsko naselje, Čoka Boruluj, Staro em Novo selište, Stari centar, Sever, Brezonik.

Te phene kaj si inkluzija Roma ko Bor agorime, (čhuri duje čhinimasa), me von da nasvavon tar e sa “čavorikane” nasvalimatura – tar o herano has đi e cikne em bare čhelora sar sa Roma ani Srbija. Šaipe bešimaso: baripe thaj kerdaripe e thaneso, kvaliteti bešimase šaimaso thaj kaso si si jek tar em dukhade thana džudimase šaimase e Romane populacijake. But droma naj kozom trubul givesutni strafin, haljarde džamura thaj udara, phadžarde duvara thaj e talunimatura, thavdipe thaj kingipe, cikno than.  

Tradime thaj Internikane ušande si majbut ke pire, so daja phararen Romengo šaipe ano Bor. Cikne gindeste e Egipčaja thaj e Aškalije sasa čhute ane jekutano bešipe sar kaj si o hoteli Srbija.

Šukar gindo tar e Roma si anglalvakti bešinde   ane adaptirime (pe avečhande felura) khera bućarnenge – phirutnenge (šovardeš brešende nakhle šelbrešutneste) jekhe kinge konbosa thaj todinimasa. Gova “anglalvakteso” bute dženenge si pobut tar e biš breš.

Osem domicionikane, naj Roma ane gavutne kherutanipa, ni Našande ni Ušalde.

Gola save si ane khera talal Opštinako krisi den len bešutano lil trajosa đi ke šov čhon. Gola kaj si ane khera hramosarde (peravimase)  tar e rig RTB našti te keren gova bešarduno lil.

Upral dujšel romane familije golese našti te kerdaren pe čačipena, tar o sastaripe đi ki socijala, me si ani kupa bidikljengi. Kerdardol, me jekutane, zori te nakhadon kala problemura.

Kaj najsasa   Koordinatori romane pučimase propelo Projekati kerdimase baše  250 khera, sar o Projekati da baši adaptacija e kherengi ko Brezoniko, me e khera sasa hramosarde – peravimase, (“naj sasa”). Golesa muklime si šajipe te, na muma e Romenge, agorilpe jek tar fundako šaipe bašo relikano vestipe, kher – bešindaripe.

Paša alosarde akcionikane planura tar e rig ki SO Bor, đi anglune, khanč najsa kerdo, po pučipe bešimaso da. Te na phena tar o čačimasi analiza sar si I Romani populacija ano Bor.  

Alope thaj čuhuvdipe o Koordinatori e Romane pućimase ki Opština Bor em čhuvdipe empaluno štartuno ko čhon bašo lafi e Romenca tar lrenge problemura (sostar avere dromeste ka vaćara tumenge) sikavel piro moldipe thaj trubolpe.                                     

Krisi tar e legalizacija romanikane bešimatura dikljarel agoripe em gasave da problemura. Ko ažućaripe te dindardol, amen gndisara kaj ka o romano sektori ano Bor džanel te pinđarel pi šansa ande šaimatura kale Krisose.

Lokalne medija baše čačipena e Romenge.

Kadrija Šajinović